Κρίσιμες 48 ώρες για το νέο δημοσιονομικό αφήγημα της Ελλάδας - Αποφάσεις για άμυνα, ανάπτυξη και Ταμείο Ανάκαμψης

Διπλό μέτωπο εξελίξεων για την ελληνική οικονομία ξεδιπλώνεται σήμερα 3 Ιουνίου έως αύριο 4 Ιουνίου 2025 σε Παρίσι και Βρυξέλλες, με τον ΟΟΣΑ να δημοσιεύει τις εαρινές προβλέψεις του και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάζει τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται η ανάγκη για ισορροπία ανάμεσα στη δημοσιονομική σταθερότητα και την ενίσχυση της ανάπτυξης, την ώρα που ανοίγει και το «παράθυρο» για την εξαίρεση αμυντικών δαπανών ύψους 600 εκατ. ευρώ από το 2026 χωρίς να επιβαρύνονται οι κανόνες του Συμφώνου για το έλλειμμα.

Στο Παρίσι, όπου πραγματοποιείται η υπουργική σύνοδος του ΟΟΣΑ, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κυριάκος Πιερρακάκης συμμετέχει σε συζητήσεις για τις νέες συνθήκες ανάπτυξης σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικών εντάσεων και αναταράξεων στο διεθνές εμπόριο.
Στο περιθώριο της συνόδου, δημοσιεύονται οι προβλέψεις του Οργανισμού για την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία που αναμένεται να επιβεβαιώνουν τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τις προκλήσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και ενίσχυση της παραγωγικότητας.

Αύριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει το στίγμα των δημοσιονομικών εξελίξεων με την παρουσίαση των εαρινών συστάσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Ξεχωρίζει η εισήγηση για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους αυστηρούς στόχους του νέου δημοσιονομικού πλαισίου.
Το κρίσιμο τεχνικό ζήτημα αφορά την επιλογή του «έτους βάσης» για τον υπολογισμό του ορίου στις πρωτογενείς δαπάνες.
Αρχικά, η Κομισιόν έτεινε προς το 2021, χρονιά κατά την οποία οι ελληνικές αμυντικές δαπάνες είχαν εκτοξευθεί στο 2,7% του ΑΕΠ λόγω εξοπλιστικών αναγκών. Μια τέτοια επιλογή θα περιόριζε σχεδόν στο μηδέν τα περιθώρια μελλοντικών αυξήσεων, στερώντας από την κυβέρνηση κρίσιμη ευελιξία.

Σύμφωνα όμως με ασφαλείς πληροφορίες, για την Ελλάδα έχει πλέον «κλειδώσει» ως έτος βάσης το 2024, όταν οι αμυντικές δαπάνες είχαν διαμορφωθεί στο 2,2% του ΑΕΠ.
Η επιλογή αυτή αυξάνει σημαντικά τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο από το 2026 και μετά.
Όπως εκτιμούν αρμόδιες πηγές, το 2026 οι αμυντικές δαπάνες αναμένεται να ανέλθουν στο 2,5% του ΑΕΠ. Η διαφορά 0,3% του ΑΕΠ μεταφράζεται σε περίπου 600 εκατ. ευρώ, τα οποία όχι μόνο δεν θα επιβαρύνουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, αλλά θα λειτουργήσουν προσθετικά στη «μαγιά» των διαθέσιμων εσόδων — προσφέροντας ουσιαστικό περιθώριο για νέες φοροελαφρύνσεις στη μεσαία τάξη.

Την Τετάρτη αναμένονται επίσης οι ανακοινώσεις της Επιτροπής για την πορεία του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η Κομισιόν εκτιμάται ότι θα ξεκαθαρίσει πως δεν πρόκειται να υπάρξει παράταση πέραν της προγραμματισμένης λήξης του προγράμματος, δηλαδή τον Αύγουστο του 2026.
Η απόφαση αυτή έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις σε χώρες με μεγάλες καθυστερήσεις υλοποίησης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Ωστόσο, η Επιτροπή αναμένεται να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία εντός πλαισίου, όπως με ταχύτερες αξιολογήσεις, παράταση στις προθεσμίες τεκμηρίωσης οροσήμων και πιο ευπροσάρμοστους ελέγχους.

Για την Ελλάδα, που συγκαταλέγεται στις πρωτοπόρες χώρες όσον αφορά την εκταμίευση των κονδυλίων, η πρόκληση δεν εντοπίζεται στην πρόσβαση στα κεφάλαια, αλλά στην επιτάχυνση της απορρόφησης, καθώς οι ρυθμοί υλοποίησης δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες.
Ήδη έχει υποβληθεί η αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0», το οποίο περιλαμβάνει και το σκέλος του RepowerEU.
Αμέσως μετά την έγκρισή του, αναμένεται να υποβληθεί το αίτημα για την έκτη δόση του Ταμείου, ύψους 3,9 δισ. ευρώ.
Από τα συνολικά 30,5 δισ. ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα, απομένουν προς εκταμίευση 14,7 δισ. ευρώ, με 258 ορόσημα να πρέπει να επιτευχθούν έως τον Αύγουστο του 2026.

Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr