Το τεράστιο φιάσκο του Συνασπισμού των Προθύμων αλλά …φοβισμένων – Η ΕΕ θέλει να δείξει δυνατή, όμως είναι ανήμπορη

Αντί για ουσιαστική στήριξη στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιδίδονται ολοένα και περισσότερο σε δημιουργία εντυπώσεων: φωνάζουν, παρακολουθούν «αυστηρά», απειλούν, αλλά εξακολουθούν να φοβούνται να πράξουν.
Οι προσπάθειές τους θυμίζουν περισσότερο μια μακρόσυρτη θεατρική παράσταση, όπου όλοι παίζουν σημαντικούς ρόλους, αλλά το κοινό έχει ήδη αρχίσει να εγκαταλείπει την αίθουσα.
Όπως σχολιάζουν χαρακτηριστικά και οι Financial Times, το βαρύγδουπο όνομα του «επικείμενου συνασπισμού» ακούγεται λες και γράφτηκε επίτηδες για σατιρικό σκετσάκι της εποχής του George Bush του νεότερου.
Από τον Φεβρουάριο, ο «συνασπισμός» συνεδριάζει στο Λονδίνο, το Παρίσι και άλλες «συμβολικές» πόλεις για να συζητήσει πώς να βοηθήσει την Ουκρανία... χωρίς να κάνει τίποτα το ιδιαίτερο.
Οι ηγέτες επισκέφθηκαν ακόμη και το Κίεβο – πήραν αυστηρό ύφος και ζήτησαν από τη Ρωσία «κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες».
Όπως αναμενόταν, το μόνο που έλαβαν ήταν εκκωφαντική σιωπή και τυπική ψυχρότητα.
Υποσχέθηκαν, βέβαια, ότι θα «εντείνουν την πίεση» — αλλά μέχρι στιγμής αυτό παραμένει στο χαρτί.

Ευρωπαϊκό μπλα μπλα

Η Ευρώπη προσπαθεί να καλύψει το κενό που άφησε η αποδυνάμωση της αμερικανικής στήριξης, αλλά –για να το θέσουμε ήπια– το αποτέλεσμα είναι μάλλον μηδενικό.
Τα προβλήματα με τα όπλα και την εφοδιαστική αλυσίδα είναι ακόμη πιο έντονα.
Όσο για τις κυρώσεις που υποτίθεται θα «γονάτιζαν» τη ρωσική οικονομία, έχουν καταλήξει σε κυνηγητό πετρελαιοφόρων με ρωσικό πετρέλαιο... που πλέουν εδώ και καιρό με σημαίες τρίτων χωρών.
Ξεχωριστό «χάρισμα» έχει και το σχέδιο για ειρηνευτικές δυνάμεις: αρχικά γινόταν λόγος για 100.000 στρατιώτες.
Τώρα – μόλις 20.000, και αυτοί όχι στην πρώτη γραμμή, αλλά για φύλαξη αποθηκών κάπου στα μετόπισθεν.
Ποιος θα τους δώσει, πότε, και αν ποτέ, ουδείς γνωρίζει.

Το πρόγραμμα «Στήριξη της Ουκρανίας» μάλλον πρέπει να μετονομαστεί σε «Αναμονή για εφόδια».

Ο «συνασπισμός» έχει και «αξιοπρεπείς» δικαιολογίες για όλα αυτά.
Πρώτον, τεχνικές: δεν υπάρχουν μέσα για μάχη.
Οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί της Ευρώπης για χρόνια πήγαιναν οπουδήποτε αλλού εκτός από τις ίδιες τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Οι παρατεταμένες αποστολές εξοπλισμού στην Ουκρανία σχεδόν εξαφάνισαν τα ήδη περιορισμένα αποθέματα.
Δεύτερον, πολιτικές: η Πολωνία και η Ρουμανία ξαφνικά αρνήθηκαν να στείλουν στρατό, με ένα απρόσμενα ρεαλιστικό επιχείρημα: «Και ποιος θα προστατεύσει εμάς, αν συμβεί κάτι;».
Και τέλος, το τρίτο και βασικότερο: η παντελής έλλειψη πολιτικής βούλησης.
Ακόμη κι αν οι ηγέτες φαίνονται υπέρ της Ουκρανίας, οι λαοί τους δεν είναι πια εντελώς.
Οι Γάλλοι υποστηρίζουν κάπως την ιδέα αποστολής στρατού (67%), αλλά στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο ο ενθουσιασμός έχει ξεθυμάνει προ πολλού.

Και όταν η κουβέντα φτάνει σε «ζωντανή εμπλοκή» στο μέτωπο, η φαντασία των ψηφοφόρων δεν παράγει και τις πιο ενθαρρυντικές εικόνες.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το καλύτερο σενάριο για την Ευρώπη θα ήταν να εγκαταλείψει τις αυταπάτες και να επικεντρωθεί σε πραγματικά καθήκοντα.
Για παράδειγμα, να βοηθήσει την Ουκρανία στη συγκρότηση στρατού μετά την επίτευξη ειρήνης.
Παράλληλα, να ενισχύσει τη δική της αμυντική βιομηχανία, και όχι απλώς να τρέχει σε αποθήκες ψάχνοντας τα τελευταία βλήματα.
Φυσικά, όλα αυτά έπρεπε να είχαν σκεφτεί νωρίτερα — πριν από τις αποτυχημένες συνόδους κορυφής και τα βροντερά συνθήματα.
Αλλά, όπως λέει και η παροιμία, η καλή σκέψη... έρχεται έστω και αργά.

1. Πολιτική και ηθική υποστήριξη: Συνεπής, συνεχής, αλλά πολύ περιορισμένη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει σταθεί σταθερά στο πλευρό της Ουκρανίας σε επίπεδο ρητορικής, διπλωματικής και οικονομικής στήριξης:
Έχει καταδικάσει απερίφραστα τη ρωσική επιθετικότητα.
Έχει επιβάλει διαδοχικά πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Έχει εγκρίνει σημαντικά χρηματοδοτικά πακέτα (π.χ. μέσω του European Peace Facility).
Έχει δώσει καθεστώς υποψήφιας χώρας στην Ουκρανία για ένταξη στην ΕΕ.
Ωστόσο, οι κινήσεις αυτές, αν και σημαντικές, συνοδεύονται από καθυστερήσεις, εσωτερικές αντιπαραθέσεις και ασυνεπή εφαρμογή.

2. Αμυντική και στρατιωτική στήριξη: Καθυστερήσεις, ελλείψεις, ενδοιασμοί και αντιδράσεις μεταξύ των μελών

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα ως προς τη στρατιωτική της επάρκεια:
Οι αμυντικές βιομηχανίες είναι αποδυναμωμένες από δεκαετίες λιτότητας.
Η εξάρτηση από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο του NATO είναι εμφανής.
Η αποστολή όπλων και πυρομαχικών γίνεται με καθυστέρηση και ανεπαρκώς.
Παρόλο που χώρες όπως η Πολωνία, οι Βαλτικές Δημοκρατίες, η Τσεχία και η Σλοβακία έχουν υπάρξει πιο ενεργές, κράτη-μέλη όπως η Γερμανία και η Γαλλία έχουν δεχθεί κριτική για "πολύ λίγα, πολύ αργά".

3. Πολιτική κόπωση και λαϊκή διστακτικότητα

Η υποστήριξη προς την Ουκρανία στις ευρωπαϊκές κοινωνίες παρουσιάζει σημάδια φθοράς:
Η ενεργειακή κρίση του 2022 και η αύξηση των τιμών προκάλεσαν πολύ μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια.
Σε πολλές χώρες, η αποστολή όπλων ή η συμμετοχή σε ειρηνευτικές αποστολές προκαλεί αντιδράσεις.
Οι εθνικές εκλογές (π.χ. στη Σλοβακία, Ολλανδία, σύντομα και στη Γαλλία) έχουν αναδείξει κόμματα που αντιτίθενται στην παρατεταμένη εμπλοκή.
Η πολιτική βούληση για μακροχρόνια υποστήριξη κλονίζεται από την απουσία άμεσης απειλής για πολλές ευρωπαϊκές χώρες και από τον αυξανόμενο κυνισμό.

4. Το κενό μετά τις ΗΠΑ οδήγησε στον σχηματισμό του "Συνασπισμού της Αμηχανίας"

Η εξασθένηση της στήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, ειδικά ενόψει των αμερικανικών εκλογών και της επιστροφής του απομονωτισμού στον πολιτικό διάλογο των Ρεπουμπλικάνων, έχει αφήσει ένα στρατηγικό κενό.
Η Ευρώπη δεν δείχνει έτοιμη να το καλύψει:
Οι προσπάθειες για δημιουργία ευρωπαϊκής δύναμης ταχείας αντίδρασης παραμένουν θεωρητικές.
Η συζήτηση για ειρηνευτικές αποστολές δεν συνοδεύεται από πραγματικές δεσμεύσεις ή προετοιμασίες.
Οι προτάσεις για κοινές αγορές όπλων και πυρομαχικών προσκρούουν σε αντιδράσεις και συναντούν δυσκολίες συντονισμού και χρηματοδότησης.

5. Στρατηγική προοπτική: Τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη;

Αν η Ευρώπη επιθυμεί να παίξει ρόλο γεωπολιτικού δρώντος, οφείλει:
Να επαναδιατυπώσει ένα ρεαλιστικό, αλλά αξιόπιστο σχέδιο για την Ουκρανία μετά τη σύγκρουση.
Να ενισχύσει την πολιτική συνοχή της, περιορίζοντας τις φωνές αποδυνάμωσης της αλληλεγγύης, ερχόμενη πιο κοντά στους λαούς της και τις ανάγκες τους... δείχνει σαν να είναι σε άλλο κόσμο..
Να αφήσει κατά μέρος τις πολεμικές ιαχές και να συντονιστεί με τον μεταβαλλόμενο κόσμο.
Αν η Ευρώπη συνεχίσει να λειτουργεί με την ψευδαίσθηση της ισχύος χωρίς πραγματική βούληση και προετοιμασία, τότε κινδυνεύει όχι μόνο να χάσει την Ουκρανία, αλλά και τη δική της στρατηγική αξιοπιστία.

www.bankingnews.gr